Wanilia płaskolistna, mimo że jest lianą, która w naturalnych warunkach osiąga długość nawet 15 metrów, doskonale sprawdzi się także jako roślina ozdobna. Możemy zasadzić ją w doniczce i cieszyć się jej pięknymi kwiatami. Raczej nie mamy co liczyć na piękne i pachnące owoce w warunkach domowych. Jednak satysfakcja, jaką daje waniliowe pnącze w naszym domu, może by ogromna. Z naszego poradnika dowiecie się, jak sadzić i pielęgnować wanilię płaskolistną by była ona piękna ozdobą domu.
Wanilia płaskolistna w domu? To możliwe!
Naturalnym środowiskiem, w którym występuje wanilia płaskolistna, są tereny Ameryki Środkowej i południowej. Roślina ta umiłowała sobie ciepły, tropikalny klimat. Wanilia zalicza się do roślin storczykowatych, dlatego umiejętnie uprawiana, przyjmie się także w doniczce. Jednak w środowisku naturalnym, wanilia oplata obumarłe drzewa i krzewy, czyniąc z nich swoją podporę. Jej pędy oplatają drzewo i czerpią z niego wartości odżywcze. Wanilia ma piękne, duże kwiaty o intensywnym zapachu. Najczęściej mają one kolor żółto-zielonkawy. Płatki kwiatów waniliowych mogą mieć nawet 7 cm długości.
Co ciekawe, kwiaty te mogą zakwitać w czasie od kilku godzin, do kilku dni. Zazwyczaj, wanilia kwitnie w nocy. Jeśli nastawiamy się na uprawę wanilii płaskolistnej dla pięknych kwiatów, musimy uzbroić się w dużo cierpliwości. Roślina ta zakwita bowiem nie częściej niż raz na 2-3 lata, osiągając bujne kwiatostany w liczbie od 10 do 20 kwiatów. Niezwykle interesująca jest kwestia zapylania wanilii. Roślina posiada bowiem męskie i żeńskie organy, jednak nie dochodzi do samozapylenia, ponieważ są one przedzielone błoną. Zapylać wanilie potrafią jedynie kolibry oraz niewielkie pszczoły. Głównie jednak zależy nam na pięknych pnączach. Kwestia kwiatów, na które trzeba czekać 3 lata, by móc delektować się nimi kilka godzin, zazwyczaj schodzi na dalszy plan.
Podłoże dla wanilii
Jeśli chcemy, by wanilia płaskolistna ozdobiła nasz dom lub balkon, powinniśmy spełnić kilka niezbędnych warunków, które stanowią tajemnicę jej uprawy. Zacznijmy więc od przygotowania podłoża. Najlepszą dla wanilii będzie specjalistyczna ziemia dla storczyków. Zwykła ziemia kwiatowa, pozbawiona wielu składników mineralnych sprawi, że wanilia będzie w niej zamierać. Specjalne podłoże to jeden z kluczowych elementów udanej uprawy wanilii w doniczce. Dotyczy to zresztą nie tylko wanilii, ale wszystkich pozostałych odmian storczyka. Łatwym rozwiązaniem jest zakup gotowej sadzonki wanilii w sklepie ogrodniczym. Otrzymujemy roślinę w doniczce, która jest już wypełniona odpowiednią ziemią. Jeśli chcemy sami przygotować podłoże pod wanilię płaskolistną, niezbędna będzie przegotowana i przetarta kora z robinii akacjowej. Warto dodać także przekompostowane igły z modrzewia. Zabiegi te są dość pracochłonne, dlatego znacznie szybszym wyjście będzie zakup ziemi do storczyków.
Naświetlenie stanowiska
Jednym z niezbędnych elementów, by wanilia płaskolistna mogła się rozwijać, jest światło. Rośliny te z powodzeniem mogą być stawiane na parapetach domów. Najlepiej od strony zachodniej lub wschodniej. Jeśli zależy nam na kwiatach, ustawmy wanilię na parapecie od południa, gdzie słońce utrzymuje się najdłużej. Należy jednak uważać, aby nasłonecznienie nie było zbyt intensywne. Narażenie rośliny na zbyt ostre promienie słoneczne może skutkować jej poparzeniem. Jeśli zaś chodzi o temperaturę, optymalna w przypadku wanilii płaskolistnej wynosi minimum 20 stopni Celsjusza w ciągu dnia i nie mniej niż 18 stopni w nocy. W naszym klimacie nie ma więc mowy o tym, by wanilia płaskolistna uprawiana była w ogrodzie. Ciepłe i jasne miejsce, z dobrym dostępem do światła, będzie najlepszą lokalizacją dla doniczki z wanilią.
Jak często podlewać wanilię?
Kolejną kwestią, która ma wpływ na prawidłowy rozwój wanilii płaskolistnej, jest wilgotność podłoża. Mowa tu o wszystkich kwestiach związanych z podlewaniem rośliny. Podłoże powinno być umiarkowanie wilgotne, tak aby nigdy nie przesychało. Dobrym sposobem na ustalenie częstotliwości podlewania, jest sprawdzenie ciężaru doniczki. Jeśli pojemnik wydaje nam się znacznie lżejszy, czas uzupełnić wodę. Należy podlewać ją większymi ilościami przegotowanej wody. Optymalne momenty na podlewanie to rano lub wieczór. Trudno o wskazanie uniwersalnego odstępu w jaki należy podlewać wanilię. Wszystko zależy od rośliny i tego, jak intensywnie będzie pobierała wodę. Aby zapewnić jej optymalna wilgotność, przy podlewaniu możemy także spryskać samą roślinę wodą. W tym celu również używamy wody przegotowanej.
Nawożenie wanilii
Wanilia płaskolistna jest rośliną, która wymaga systematycznego nawożenia. Od wiosny do końca lata nawozimy ją co 2 tygodnie, zaś w okresie jesień-zima, raz na 3 tygodnie. Nawożenie pozwoli dostarczyć roślinie niezbędnych składników odżywczych i zapewni odpowiedni stopień mineralizacji podłoża. Aby płaskolistna wanilia rosła zdrowo i pięknie, należy ją przesadzać. Standardowo, przesadzanie powinno odbywać się raz na dwa lata. Jest to czas, w którym podłoże do storczyków mineralizuje się. Przesadzając wanilię, warto wstawić donicę z rośliną do większego pojemnika, który zbiera ociekającą wodę. Korzenie wanilii z pewnością ją wykorzystają.
Uprawiają wanilie w warunkach domowych, raczej nie mamy co liczyć na piękne i intensywnie pachnące owoce, zwana laskami wanilii. Przyczyna takiego stanu rzeczy jest prosta – w Polsce nie ma kolibrów i tych odmian pszczół, które zapylają kwiaty. Jeśli zaś chodzi o masową produkcję wanilii, udało się opracować metodę sztucznego zapylania kwiatów. Dzięki temu laski waniliowe dostępne są także w miejscach, gdzie nie ma ptaków i pszczół. Obecnie, największą waniliową potęgą na świecie jest Indonezja niewiele ustępują jej także Chiny i Madagaskar. Jeszcze do niedawna, największym producentem lasek waniliowych był Meksyk. Były to jednak czasy, kiedy kwiaty zapylane były wyłącznie w sposób naturalny. Co ciekawe, na owoce wanilii należy czekać prawie cały rok. Odpowiedni rozmiar osiągają one dopiero po ośmiu miesiącach. Dopiero wtedy są one zbierane, fermentowane i suszone, co pozwala im zyskać charakterystyczny aromat.
Zastosowanie wanilii
jako roślina przyprawowa. Źródłem przyprawy są strąkokształtne torebki zbierane w fazie niepełnej dojrzałości, następnie poddawane fermentacji i suszeniu (w wyniku czego przybierają ciemnobrązową barwę). W ten sposób powstają tzw. laski wanilii (nazwa handlowa). Poza tym wanilia używana jest w postaci proszku, olejku lub cukru waniliowego. To popularna przyprawa używana w cukiernictwie oraz w przemyśle spożywczym i perfumeryjnym, między innymi do produkcji likierów i przyprawiania czekolady.
i jako roślina lecznicza – stosuje się nalewki z wanilii w stanach gorączkowych i w zaburzeniach trawienia. pomocniczo w blednicy.
